Va unos díes abría en Madrid la perconocida esposición Arco. Ún de los mayores alcuentros d’arte contemporáneu y un llugar nel que los artistes más nuevos de les artes gráfiques esponen y venden unes obres qu’una gran parte de la xente (y hasta de la xente entendío) nun acaba d’apreciar o d’entender. Cada vuelta que llega una d’estes galeríes, ye un momentu en que suel ponese enriba la mesa’l debate de si lo que tamos viendo ye arte y “val too” o ye una “tomadura de pelo”.
Nesa llinia yá va unos años (Más d’una década) facíen na televisión l’esperimentu de llevar un cuadru que yera poco más qu’un llenzu entafarráu por unos neños y facelu pasar por un cuadru d’última xeneración y de vanguardia con un valor de 15.000 €. La xente, supuestamente xente entendío, afirmaba ensin duldalo que claramente aquel cuadru valía 15.000 €
Les bromes como ésta, que tienen más de crítica que de broma, nun son nueves nin propies de la dómina na que vivimos del internet y la televisión. Yá na dómina de los impresionistes hebo escándalos asemeyaos. Como la vez na que’l cuadru Et le soleil s’endormit sur l’Adriatique (1910) fíxose famosu. El cuadru, que nun tien a simple vista nada d’especial y cuenta con unos colores bien guapos a mediu camín ente lo figurativo-impresionista y lo astrauto (aldovínase nél la mar), tien la particularidá de qu’anque lu pintó un tal Joachim-Raphaël Boronali, en realidá pintáralu un pollín que se llamaba Lolo. Anque tola historia ta fechada na primer y segunda década del sieglu venti, nun dexa por ello d’haber bien de semeyes que documenten el fechu, y tamién testigos.
Aquello yera una manera d’amosar que’l trabayu d’un pollín nun desentonaba al pie del de los artistes que taben espuestos nel Salón de los Independientes, que nun dexa de ser l’Arcu parisín anque con muncha más solera y tradición.
Hamparte: Sistematizando la “puxarra“
Pero’l plasmu énte esti tipu d’obres nun ye namás propio de los non-espertos. Bien de xente del mundu del arte con munchos conocimientos de la Historia del Arte y de la crítica del arte tien criticao esti tipu d’obres. Ye’l casu del Doctor en Belles Artes, Antonio García Villarán; que tien asoleyáu’l llibru “El arte de no tener talento. Revolución Hamparte” (2019) sobre esti tipu d’arte del que fala davezu d’esti conceutu na so canal de YouTube. Pero, ensin nengún tipu de duldes, lo más interesante que fai García Villarán ye facer por sistematizar y describir nuna serie de postulaos lo que ye y nun ye Hamparte. Y ye que, munches veces, ye difícil estremar lo que ye una obra “fea” que “nun mos gusta”, pero que nun dexa de tener un valir artísticu, de lo que ye lo qu’él llama “Hamparte”. Estos son los requisitos que propón Antonio García Villarán.
1.- Si ún o dellos oxetos fabricaos en serie y qu’amás tán a la venta nel mercáu común y se presente como una obra d’arte, esi arte ye Hamparte
2.- Si la obra ye namás escoyer un oxetu (objet trouvé, found art o ready-made) que ye namás artísticu por colocalu nun llugar específicu, ye Hamparte
3.- Si nun ye preciso tener talentu pa facer la obra, si ta enllena de llugares comunes y idees maníes ye Hamparte
4.- Si l’únicu valor que tien la obra ye consecuencia d’un testu teóricu/filosóficu/políticu que nun ta espeyáu na obra real, ye Hamparte
5.- Atribuyir fantástica y máxicamente valores que nun esisten a oxetos que se comercialicen nel mercáu del arte con precios llocos ye Hamparte
6.- Un artista nun se gana nunca’l drechu a ser artista. Tien que lo demostrar de contino. Anque fixere una gran obra d’arte, esto nun quier dicir que tolo que faiga seya arte. Pue facer Hamparte de mou consciente o inconsciente. Si lo fai inconscientemente, va ser un hampartista puru. Si lo fai de mou inconsciente pa evidenciar o denunciar lo qu’asocede nel mercáu y nel mundu del arte, o pol placer de facelu; ye un hampartista realista. pero toles obres que tean nestos términos son Hamparte.
7.- L’arte de nun tener talentu ye Hamparte.
Manifiestu Hamparte, d’Antonio García Villarán
¿Especulación?
Al marxe del alderique sobre la calidá del arte, otra entruga que surde a la hora de falar d’esti tipu d’artistes; ye’l rol que xuega’l mercáu del arte y la especulación. Hai que tener en cuenta que’l mercáu del arte, y, sobre manera cuando falamos d’obres que se venden por cientos de miles d’euros o por millones, ye un llugar nel que s’especula y nel que se llava dineru. Amás, munches llexislaciones permiten una serie de reducciones fiscales pa les persones qu’inviertan n’arte, de les que se suelen aprovechar millonarios y multimillonarios. Por esta razón, nun ye raro qu’heba alcuerdos ente xente rico y artistes col oxetivu de modificar les regles d’un mercáu que tien una ufierta y una demanda mui condicionaes por modes y pola propia especulación.
